Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest zaburzeniem psychicznym, które wpływa na sposób, w jaki dana osoba zachowuje się, myśli i czuje. Charakteryzuje się problemami z koncentracją, nadpobudliwością i impulsywnym zachowaniem. ADHD może utrudniać ludziom wykonywanie codziennych zadań i może wpływać na relacje, trudności w nauce i zatrudnienie. Bowiem, choć wiele osób nadal może nie do końca zdawać sobie z tego sprawę – ADHD to problem, który dotyczy też osób dorosłych.
Czym jest ADHD?
ADHD to nadal jeszcze stosunkowo nowe zaburzenie. ADHD znajduje się w Międzynarodowej Klasyfikacji ICD-10 jako zaburzenie hiperkinetyczne i najczęściej kojarzone jest z dziećmi. Nadal też wiele osób uważa, że ADHD to zaburzenie za nieistniejące i zmyślone. Narosło wiele szkodliwych mitów wokół ADHD – łącznie z przekonaniem, że to coś, z czego się wyrasta.
Póki co, psychoedukacja w tym zakresie nadal nie jest na tyle wysokim oziomie, na jakim powinna być i nadal jeszcze wiele osób bagatelizuje problem ADHD w przypadku dzieci lub nie uznaje go za problem prawdziwy.
A jednak, ADHD jest prawdziwe. To zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Dzieci dotknięte tym zaburzeniem mają często problemy w szkole. To nie dlatego, że są gorsze czy mniej inteligentne. ADHD nie ma związku z inteligencją i osoba nim dotknięta też jest w stanie “zrobić karierę” czy odnosić sukcesy na polu edukacyjnym, naukowym czy zawodowym. ADHD jednak sprawia, że musi się do tego o wiele bardziej przyłożyć.
Zmiana nastawienia względem tego zaburzenia bywa tutaj bardzo pomocna. W końcu jeśli dziecko otrzyma pomoc, której potrzebuje, będzie mu łatwiej walczyć z zaburzeniem. Nie będzie bowiem z tym samo. Nie będzie też dorastać w przekonaniu, że jest gorsze i jest z nim coś nie tak.
Diagnoza ADHD pozwala na poprawę samooceny – zachowanie wynika z jakiegoś, niezależnego od dziecka powodu. Nie jest to wymówka, by przestać nad sobą pracować. Jednak zawsze łatwiej jest zacząć pracę, gdy wiadomo, co musi być zrobione i z jakiego powodu.
ADHD to w gruncie rzeczy poważne zaburzenie i nie można go bagatelizować. Szacuje się, że cierpi na nie około trzech do pięciu procent populacji. To mniej więcej tyle samo, co osób dotkniętych zaburzeniami lękowymi.
ADHD u osób dorosłych
ADHD z reguły jest tym zaburzeniem, które kojarzy się z dziećmi. Faktycznie to właśnie u dzieci najczęściej się diagnozuje ADHD. Nie można jednak zapominać o dwóch faktach. Przecież ADHD to zaburzenie na całe życie, nie jest to choroba wieku dziecięcego. Z dzieci dotkniętych ADHD wyrastają więc dotknięci ADHD dorośli.
Jeśli dziecko otrzymało potrzebną pomoc – leki i terapię, taki dorosły z ADHD może mieć już wszystko pod kontrolą. Miał bowiem czas, by zrozumieć swoje zaburzenie, oswoić się z nim, okiełznać i nauczyć się z nim żyć. Wie, że pewne kwestie są od niego niezależne i wiążą się właśnie z tym określonym zaburzeniem. Wie też, jak sobie z tym radzić i sprawić, by ADHD nie oddziaływało negatywnie na jego życie.
Jednak nie wszyscy mają to szczęście. Pamiętaj, że ADHD jako zaburzenie w świadomości publicznej, zaistniało jeszcze nie tak dawno temu. Nadal jest jeszcze sporo osób, które neguje fakt jego istnienia. Nadal możesz spotkać się z opinią, że „kiedyś takich rzeczy nie było, a teraz wszyscy tylko wymyślają”. Stwierdzenie to jest błędne u podstaw. Jest też bardzo krzywdzące. Osoby dotknięte ADHD były zawsze, jednak wcześniej nie było wiedzy i narzędzi diagnostycznych, by nazwać to, co im dolega.
Niezdiagnozowane osoby dorosłe z ADHD miały więc – i niestety bywa też, że nadal jeszcze mają – przyczepianą łatkę niezdar, bałaganiarzy, osób niesłownych, takich, na których nie można polegać, zapominalskich, niezorganizowanych czy nienadających się do pracy. To wszystko bardzo krzywdzące i może bardzo negatywnie wpływać na takie osoby.
Dorosłe osoby z niezdiagnozowanym ADHD same mogą nie wiedzieć, skąd pochodzą ich problemy. Mogą więc obwiniać się o to i żyć w poczuciu, że są gorsi, że jest z nimi coś nie tak, że są dziwakami. To powoduje obniżenie samooceny i życie w ciągłym poczuciu winy. A to z kolei wcale nie pomaga w rozwiązywaniu problemów.
Dlatego tak istotna jest diagnoza ADHD. Najlepiej otrzymać ją jeszcze w dzieciństwie. Jednak jeśli Ty albo ktoś Ci bliski nie miał tyle szczęścia, by otrzymać fachową, kompleksową pomoc w dzieciństwie, jeszcze nic straconego.
Dorośli ze zdiagnozowanym ADHD mogą przynajmniej zrozumieć, skąd bierze się ich zachowanie. Mogą zrozumieć, że zaburzenie to towarzyszyło im przez całe życie. W końcu mogą zrozumieć też, że wcale nie są gorsi, a rzeczy, które się działy nie były tak do końca zależne od nich. To pozwala na zdjęcie z siebie poczucia winy i rozpoczęcie procesu terapii, która pozwoli na lepsze, bardziej zorganizowane i uporządkowane życie.
Objawy ADHD u dorosłych
Całkiem wiele mówi się o ADHD w przypadku dzieci. O dorosłych mówi się mniej, dlatego diagnoza tego zaburzenia w przypadku osób dorosłych może być utrudniona. Utrudnia to też fakt, że stosunkowo mało osób zgłasza się do specjalisty z prośbą o diagnozę. Sporo niezdiagnozowanych dorosłych żyje w poczuciu winy i w przekonaniu, że są dziwni. Nie myślą, że to kwestia zaburzeń, więc nie szukają pomocy. A pomocy zawsze warto szukać – w końcu na szali jest całe życie. Jakie objawy mogą być niepokojące?
- Masz częste napady złości.
- Jesteś impulsywny.
- Miewasz problemy z koncentracją.
- Jako dziecko miałeś problemy w nauce.
- Masz problemy z utrzymaniem zainteresowania jedną rzeczą przez dłuższy czas.
- Masz problemy z dostosowaniem się do nowych sytuacji.
- Masz problemy z dokańczaniem rozpoczętych rzeczy.
- Czujesz bliżej nieokreślony niepokój.
- Masz tendencję do częstego zapominania o wielu kwestiach.
- Czujesz, że coś blokuje Cię przed pełnym wykorzystaniem możliwości zawodowych czy edukacyjnych.
Jeśli widzisz pośród tych objawów coś, co brzmi dla Ciebie znajomo i opisuje Twoje życie lub bliskiej Ci osoby, możesz cierpieć z powodu ADHD. Zawsze warto zgłosić się do specjalisty, by zweryfikować sytuację i w razie potrzeby otrzymać fachową diagnozę i rozpocząć procesleczenia. ADHD to problem, z którym można sobie poradzić. Trzeba tylko zacząć nad nim pracować.
Leczenie ADHD u dorosłych
Należy na początku podkreślić – ADHD nie jest chorobą. Nie ma więc na nie skutecznego lekarstwa. ADHD jest zaburzeniem. Jednak wcale nie oznacza to, że nic nie możesz z nim zrobić. Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD i czekasz na potwierdzenie diagnozy lub zdiagnozowano już u Ciebie to zaburzenie, wiedz, że możesz poprawić jakość swojego życia i zrobiłeś już pierwszy krok w tym kierunku.
W przypadku ADHD najczęściej stosowana jest psychoterapia i farmakoterapia. Podawane są leki stymulujące, które pozwalają uporać się z najbardziej nasilonymi objawami tego zaburzenia i pozwalają na poprawę jakości życia.
Bardzo ważną rolę odgrywa jednak psychoterapia. Leki mogą pomóc Ci wyciszyć objawy, jednak nie nauczą Cię, jak żyć z ADHD. Dzięki psychoterapii możesz je bliżej poznać to zaburzenie, zrozumieć skąd biorą się Twoje myśli i skąd bierze się określone, nieakceptowane zachowanie. W końcu możesz też zacząć pracę nad zmianą.
Ważna też jest psychoedukacja – im więcej mówi się o ADHD, tym więcej ma się wiedzy na ten temat, a tym lepiej dla osoby dotkniętej tym zaburzeniem i jej rodziny, a także całego otoczenia.
