Koherencja – co to jest? Jak zbadać poczucie koherencji?

Koherencja to pojęcie, z którym mamy styczność w momencie, w którym zaczynamy się interesować psychologią. Oznacza zdolność przystosowywania się do czekających nas zmian. Im wyższe poczucie koherencji tym pewniej się czujemy. Dzięki temu zmiany niczym nas nie zaskoczą i podejdziemy do nich w sposób rozważny oraz racjonalny. Koherencja ma silny związek z naszym zdrowiem, samopoczuciem oraz komfortem psychicznym. Może oznaczać również to w jaki sposób radzimy sobie ze stresem i jak go odbieramy. Jak wiadomo w naszym życiu występuje wiele różnych zdarzeń i doświadczeń, a niektóre z nich są przykre i negatywne (np. nagła utrata pracy, poważna choroba, przemoc, napady, włamania, itd.). O wszystkim będą decydować nasze indywidualne predyspozycje, więc warto się nad nimi nieco pochylić.

Koherencja – jak może wpłynąć na odbieranie stresu?

Jak już zostało wspomniane poczucie koherencji może wpłynąć na to, jak odbieramy stres. Niektórzy będą to przeżywać i znacznie pogorszą swoje samopoczucie, co przełoży się m.in. na rozwój dolegliwości chorobowych, a inni potraktują go jako motywację do dalszego działania oraz wprowadzenia rozmaitych zmian. Wysokie poczucie koherencji doprowadzi do tego, że szybciej poradzimy sobie z negatywnymi przeżyciami i doświadczeniami, a dodatkowo będziemy potrafili wyciągnąć z nich właściwe wnioski. Nie pozostaniemy w miejscu i będziemy dążyć do tego, aby stać się osobami szczęśliwymi, zaradnymi i pewnymi siebie.

Koherencja – z jakich elementów się składa?

Omawiana koherencja składa się z trzech elementów składowych. W tym miejscu wyróżnimy:

• zrozumiałość – oznacza to tyle, że wszelkie bodźce, które odbieramy z zewnątrz (ze środowiska) są dla nas przejrzyste, czytelne i absolutnie zrozumiałe. Jeśli wiemy z czym konkretnie się mierzymy i jakie przeszkody mamy do pokonania istnieje większe prawdopodobieństwo tego, że wyjdziemy z tej “walki” zwycięsko. Wysoki poziom zrozumiałości objawia się tym, że nawet nowe i trudne sytuacje nie będą stanowić dla nas żadnego problemu. Staną się wyzwaniami,
• sensowność – drugi z elementów składowych koherencji. W tym przypadku mówimy o tym, czy człowiek zdaje sobie sprawę z tego, że jego życie jest wartościowe i pełne sensu, a podejmowane wysiłki zakończą się powodzeniem. Jeśli cechujemy się wysokim poziomem sensowności z chęcią będziemy podejmować nowe działania i nie zabraknie nam motywacji. Z kolei niski poziom doprowadzi do tego, że nie będzie chciało się nam wychodzić z domu i natłok problemów po prostu nas przytłoczy,
• zaradność – to umiejętność korzystania z dostępnych zasobów, które możemy znaleźć w swoim najbliższym otoczeniu. Dzięki temu odnajdziemy się w każdej sytuacji i rozwiążemy wszystkie możliwe problemy. Wysoki poziom zaradności oznacza, że człowiek umie korzystać ze wspomnianych zasobów i zwiększa swoje szanse na pozytywne załatwienie sprawy, natomiast niski często się poddają i nie podejmują większego wysiłku.

Jak widać koherencja to dość skomplikowane pojęcie, nad którym warto nieco przysiąść, tak aby w stu procentach je zrozumieć. Analizując wspomniane wyżej elementy składowe łatwo możemy odnieść to wszystko do swojego życia. W ten sposób przekonamy się, jak radzimy sobie z trudnymi sytuacjami i stresem. Możemy o tym porozmawiać ze specjalistami ze świata psychologii oraz psychoterapii, ale też z rodziną i bliskimi znajomymi.

Koherencja – jaki ma wpływ na nasze zdrowie oraz samopoczucie? Cenne wskazówki

Zastanówmy się jeszcze nad tym jak koherencja wpływa na nasze zdrowie oraz samopoczucie. Oczywiście trudno będzie nam to jednoznacznie określić, ale być może z przedstawionych informacji uda nam się wyciągnąć wartościowe wnioski.

Wysokie poczucie koherencji umożliwia nam unikanie wielu dolegliwości chorobowych, w tym m.in. chorób somatycznych, nerwicy, ataków lęku i paniki czy też zaburzeń psychicznych. Każda sytuacja może okazać się stresowa, ale najważniejsze jest to, aby się nie załamywać i spróbować znaleźć jakieś rozwiązanie. Najgorsze co możemy w takim momencie zrobić to poddanie się bez jakiejkolwiek walki. Robią tak osoby z niskim poczuciem koherencji.

Osoby koherentne świetnie radzą sobie ze stresem, umieją pracować pod presją czasu i w grupie, nie odczuwają nadmiernego dyskomfortu psychicznego, nie uciekają w używki i potrafią odnaleźć się w najtrudniejszej sytuacji. Przeanalizujmy to i sprawdźmy, czy my sami znajdujemy się właśnie w tej grupie. Nie da się ukryć, że wysoki poziom koherencji przekłada się na dużo lepsze zdrowie i samopoczucie, ale też na zwiększoną pewność siebie, odwagę, otwartość, tolerancyjność i empatię.

Jak zbadać poczucie koherencji? Przykładowe pytania

Zbadanie poczucia koherencji wcale nie jest trudne. Wystarczy odpowiedzieć sobie na kilka przykładowych pytań, dzięki którym dowiemy się w krótkim czasie, czy jesteśmy osobami koherentnymi, czy też może nie potrafimy radzić sobie ze stresem i potrzebujemy pomocy z zewnątrz. Oto lista pytań, które warto sobie zadać w pierwszej kolejności:

• jak zachowamy się w nowej/niespodziewanej sytuacji?
• jak postrzegam własną przyszłość? Co w niej widzę?
• czy poradzę sobie z trudnymi wyzwaniami/przeszkodami?
• czy działamy chaotycznie?
• czy panujemy nad tym, co dzieje się w naszym życiu?
• czy odnajdujemy sens w naszych działaniach?

Jeśli umiemy sobie poradzić z każdą sytuacją, widzimy sens w naszych działaniach i panujemy nad dotychczasowymi poczynaniami oznacza to, że nasze poczucie koherencji jest naprawdę wysokie. Takie osoby nie działają chaotycznie, radzą sobie z wyzwaniami i postrzegają przyszłość w jasnych barwach. Zadajmy sobie powyższe pytania, a następnie skonsultujmy swoje odpowiedzi z bliskimi lub też specjalistami. Na tej podstawie dowiemy się, czy aby na pewno jesteśmy osobami koherentnymi.

Koherencja – krótkie podsumowanie

Przyszła pora na krótkie podsumowanie artykułu o koherencji. To pojęcie wywodzące się z psychologii, które mówi o zdolności przystosowywania się do czekających nas zmian. Im wyższy poziom koherencji tym zdecydowanie lepiej, ponieważ w ten sposób dbamy o swoje zdrowie i samopoczucie.

Koherencja ma niebagatelny wpływ na odbieranie stresu. Wysokie poczucie sprawia, że stres jest dla nas motywacją do podejmowania kolejnych działań, tak aby poradzić sobie z napotkanymi przeszkodami. Niskie poczucie przekłada się natomiast na to, że szybko się poddajemy, będziemy to przeżywać i w konsekwencji mogą się u nas rozwinąć rozmaite dolegliwości chorobowe.

Powinniśmy mieć świadomość tego, że koherencja składa się z trzech elementów składowych: zrozumiałości (rozumiemy wszelkie bodźce z zewnątrz, które na co dzień odbieramy), zaradności (umiemy korzystać z zasobów, które znajdują się w naszym bliskim otoczeniu) oraz sensowności (odnajdujemy głęboki sens w swoim życiu oraz działaniach).

Jeśli jesteśmy osobami koherentnymi mamy zdecydowanie większe szanse na to, aby poprawić swoje zdrowie i samopoczucie. To najkrótsza droga do uniknięcia zaburzeń psychicznych, ataków lęków i paniki, nerwicy czy też chorób somatycznych. Staniemy się też odważniejsi, otwarci na świat i bardziej empatyczni. Koherencja oznacza umiejętność pracy pod presją czasu oraz w grupie, unikanie używek i brak odczuwania nadmiernego dyskomfortu psychicznego.

W sytuacji, gdy chcemy zbadać swoje poczucie koherencji wystarczy, że zadamy sobie kilka podstawowych pytań: czy poradzimy sobie z wyzwaniami/przeszkodami? (TAK), czy odnajdujemy sens w naszych działaniach? (TAK), czy działamy chaotycznie? (NIE), jak postrzegamy własną przyszłość? (w jasnych barwach), czy panujemy nad tym, co dzieje się w naszym życiu? (TAK) jak zachowamy się w nowej sytuacji? (poradzimy sobie z nią).