W Polsce liczba rozwodów utrzymuje się na wysokim poziomie. Warto zatem wiedzieć, jak wygląda procedura rozwodowa, jakie są jej przyczyny, rodzaje oraz skutki w świetle polskiego prawa. Poniżej przedstawiamy pięć aspektów, z którymi warto się zapoznać, rozważając rozwód.
1. Przyczyny rozwodu w świetle prawa
Podstawową przesłanką orzeczenia rozwodu w Polsce jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że między małżonkami ustały więzi emocjonalne, fizyczne oraz gospodarcze. Jakie są jednak najczęstsze przyczyny rozwodów? Małżonkowie wskazują na:
- niezgodność charakterów,
- zdradę małżeńską (mowa zarówno o zdradzie fizycznej, jak i emocjonalnej),
- uzależnienia (szczególnie alkoholizm),
- przemoc domowa,
- poważne różnice światopoglądowe,
- problemy finansowe,
- inne potrzeby dotyczące stylu życiu i kierunku rozwoju.
Warto przy tym podkreślić, że sąd każdorazowo bardzo szczegółowo analizuje, czy rozkład pożycia jest rzeczywiście nieodwracalny i czy nie ma szans na pojednanie. Ponadto niektóre przyczyny mogą być uznane za zawinione (np. zdrada, przemoc), inne zaś za niezawinione (np. choroba psychiczna, bezpłodność). Ciekawostką jest także to, że zgodnie z orzecznictwem sądów, przy przypisywaniu winy nie ma znaczenia, który z małżonków pierwszy wystąpił z pozwem rozwodowym.
2. Rodzaje rozwodów w Polsce
Polskie prawo przewiduje dwa główne rodzaje rozwodów. Mowa oczywiście o rozwodzie z orzekaniem o winie oraz o rozwodzie bez orzekania o winie.
- Rozwód z orzekaniem o winie polega na ustaleniu przez sąd, który z małżonków ponosi odpowiedzialność za rozkład pożycia. Jest to proces bardziej skomplikowany, wymagający przedstawienia dowodów i przesłuchania świadków, przez co może trwać dłużej i być bardziej stresujący. Należy zwrócić też uwagę na koszty, do których zalicza się nie tylko pomoc prawną, ale i konieczność powołania biegłych sądowych.
- Rozwód bez orzekania o winie niewątpliwie jest szybszy i pozwalający na deeskalację konfliktu między stronami – sąd nie przypisuje żadnej ze stron winy, a małżonkowie dążą do ustalenia kwestii dotyczących wychowania dzieci czy podziału majątku. Ciekawostką jest, że coraz więcej par decyduje się na rozwód bez orzekania o winie, aby uniknąć pogorszenia relacji.
3. Skutki prawne rozwodu
Każda rozwodząca się osoba musi być w pełni świadoma tego, że rozwód pociąga za sobą szereg skutków prawnych, które wpływają na dalsze życie byłych małżonków. Przede wszystkim następuje ustanie wspólności majątkowej – od momentu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego każdy z byłych małżonków zarządza swoim majątkiem samodzielnie. Byli małżonkowie tracą także prawo do dziedziczenia po sobie z mocy ustawy, chyba że zostanie sporządzony testament. Sąd podczas rozwodu rozstrzyga również o opiece nad wspólnymi dziećmi, miejscu ich zamieszkania oraz kontaktach z drugim rodzicem.
Należy pamiętać, że rozwód nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci. Warto dodać, że jeśli od chwili rozwodu do narodzin dziecka minie ponad 300 dni, były małżonek nie jest automatycznie uznawany za ojca dziecka (mowa o tzw. domniemaniu pochodzenia dziecka z małżeństwa).
Więcej o skutkach prawnych dowiedzieć się można od prawników od spraw rozwodowych i z artykułów umieszczonych na blogach kancelarii prawnych. Doskonałym przykładem jest strona: https://conselion.pl/oferta/sprawy-rozwodowe/.
4. Rozwód a obowiązek alimentacyjny
Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie dotyczy przede wszystkim dzieci, które nie są w stanie samodzielnie się utrzymać, co w praktyce może oznaczać zakończenie nauki i podjęcie pracy czy też zakończenie nauki oraz możliwość podjęcia pracy. Rodzice mają zatem obowiązek łożenia na ich utrzymanie aż do momentu, gdy dziecko stanie się samodzielne finansowo, niezależnie od jego wieku.
Alimenty mogą być również zasądzone na rzecz byłego małżonka, jednak tylko w określonych przypadkach. Dla przykładu, jeśli rozwód nastąpił bez orzekania o winie lub z winy obu stron, alimentów może żądać małżonek znajdujący się w niedostatku.
Pamiętaj!
Obowiązek alimentacyjny na byłego małżonka wygasa automatycznie, jeśli uprawniony do alimentów zawrze nowy związek małżeński.
5. Rozwód a podział majątku wspólnego
Podział majątku wspólnego to jedna z najważniejszych kwestii, jakie pojawiają się w trakcie lub po rozwodzie. Podział majątku może nastąpić zarówno podczas sprawy rozwodowej, jak i po jej zakończeniu, w osobnym postępowaniu. Sąd bierze pod uwagę zgodność stron co do sposobu podziału – jeśli małżonkowie są jednomyślni, proces przebiega szybciej. W przypadku sporu, podział majątku może się znacznie wydłużyć.
Podsumowanie: rozwód nie musi oznaczać porażki!
Rozwód to jedno z najbardziej wymagających doświadczeń życiowych – zarówno emocjonalnie, jak i prawnie. Choć każda historia rozpadu małżeństwa jest inna, wspólnym mianownikiem często pozostaje potrzeba zrozumienia, wsparcia i nowego początku. Warto pamiętać, że rozwód nie zawsze musi oznaczać porażkę – bywa szansą na odzyskanie spokoju, samodzielności i budowanie życia na nowo, zgodnie z własnymi wartościami i potrzebami.
Istotne jest, aby przejść przez ten proces świadomie, korzystając z dostępnych narzędzi – wsparcia psychologicznego oraz pomocy prawnej!
